Το μάθημα παρέχει μια εισαγωγή στο γλωσσικό φαινόμενο, στις βασικές αρχές και στους κύριους κλάδους της επιστήμης της γλωσσολογίας και της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας. Κάθε ανθρώπινο ον γνωρίζει και χρησιμοποιεί τουλάχιστον μία γλώσσα, ομιλούμενη ή νοηματική, ενώ όλο και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού της Γης είναι δίγλωσσα ή πολύγλωσσα. Κατά προσέγγιση, 6.000 γλώσσες ομιλούνται σήμερα στον κόσμο, και παρά τις φαινομενικά μεγάλες διαφορές που τις εντάσσουν σε διακριτές γλωσσικές οικογένειες, όλες εμφανίζουν κοινές ιδιότητες που οδηγούν σήμερα τη γλωσσολογία να κάνει λόγο για «καθολική γραμματική». Η προδιάθεση για την κατάκτηση της γλώσσας και η δημιουργικότητα που σε κάθε γλώσσα μπορεί να συγκροτεί άπειρες προτάσεις, με βάση έναν μικρό αριθμό φωνημάτων και έναν πεπερασμένο αριθμό λέξεων, είναι βασικά χαρακτηριστικά της γλωσσικής δραστηριότητας. Εννοιολογικά, διακρίσεις όπως αυτές μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου, ρύθμισης, περιγραφής και ερμηνείας, γλωσσικής ικανότητας και επιτέλεσης, βρίσκονται στο κέντρο του γλωσσολογικού προβληματισμού. Η γλωσσολογία, ειδικά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, συνομιλεί γόνιμα με άλλες επιστήμες, με συνέπεια, πέραν των επιπέδων γλωσσικής ανάλυσης, της πραγματολογίας ή της κειμενογλωσσολογίας, να αναπτύσσονται και διεπιστημονικοί κλάδοι όπως η ιστορική γλωσσολογία, η κοινωνιογλωσσολογία, η ψυχογλωσσολογία, η εκπαιδευτική γλωσσολογία, η ανθρωπογλωσσολογία, η υπολογιστική γλωσσολογία, η νευρογλωσσολογία, η νομική γλωσσολογία.

Διδάσκοντες: Αναστασία Γκαϊνταρτζή

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

Το μάθημα στοχεύει στην ανάπτυξη της επίγνωσης των φοιτητριών/φοιτητών σχετικά με τις έννοιες και τις προσεγγίσεις που αφορούν τη μελέτη της γλώσσας, της κοινωνίας και του πολιτισμού. Οι φοιτήτριες/φοιτητές αναμένεται να διαπραγματευτούν και να κατανοήσουν τις σχέσεις ανάμεσα στη γλωσσική χρήση, τους εξωγλωσσικούς παράγοντες και τις κοινωνικές ταυτότητες, καθώς και τις διαστάσεις της διγλωσσίας, της πολυγλωσσίας και της υπερποικιλότητας στο σύγχρονο, ταχύτατα μεταβαλλόμενο παγκοσμιοποιημένο κοινωνιογλωσσικό τοπίο. Συζητούνται οι κοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη χρήση της γλώσσας (φύλο, ηλικία, κοινωνική τάξη) και καθορίζουν τη γλωσσική ποικιλότητα, αλλά και η σχέση της γλώσσας με το γεωγραφικό (διάλεκτοι) και το τεχνολογικό περιβάλλον (τεχνολογικά διαμεσολαβημένη επικοινωνία). Παρουσιάζεται η έννοια της κοινωνιογλωσσικής ανισότητας στη χρήση των γλωσσικών ποικιλιών και ο ρόλος της «πρότυπης γλώσσας» ή νόρμας ως κοινωνικής γλωσσικής ποικιλίας. Έμφαση δίδεται σε θέματα γλωσσικής επαφής και γλωσσικών πολιτικών στο πλαίσιο της κοινωνιογλωσσολογίας της παγκοσμιοποίησης, καθώς και στις συνέπειες που έχουν οι αρχές και τα συμπεράσματα της σύγχρονης κοινωνιογλωσσολογίας για τη διδακτική πράξη και την (από-/επανα-)δόμηση γλωσσικών ιδεολογιών και πολιτικών με απώτερο στόχο τη γλωσσική δικαιοσύνη. Τα θέματα τα οποία συζητούνται περιλαμβάνουν τα εξής: γλωσσική ποικιλότητα (γεωγραφικές και κοινωνικές ποικιλίες -με έμφαση στα νεανικά ιδιώματα-), γλωσσική αλλαγή, πολυγλωσσία και υπερποικιλότητα/διαγλωσσικότητα, γλώσσα, ταυτότητα και εξουσία, ιδεολογία και στάσεις απέναντι στη γλώσσα, γλωσσική πολιτική και γλωσσικός σχεδιασμός, κοινωνιογλωσσολογία της γραφής.

Διδάσκοντες: Ρούλα Κίτσιου

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

Το μάθημα εισάγει τις/τους φοιτήτριες/φοιτητές σε θεωρίες και δεξιότητες που εγείρουν κρίσιμα ερωτήματα αναφορικά με  τη σύζευξη επικοινωνίας και πολιτισμού. Καθώς ο κόσμος γίνεται πιο παγκοσμιοποιημένος επειδή οι τεχνολογίες επικοινωνίας μας κρατούν συνδεδεμένους, είναι πιο καίριο από ποτέ  να διερευνήσουμε τι σημαίνει να είσαι πολίτης της παγκόσμιας κοινότητας. Συζητάμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σε μια ποικιλόμορφη κοινωνία, προσδιορίζουμε τα συστατικά και τα χαρακτηριστικά του πολιτισμού και διερευνούμε τη συνομιλιακή κατασκευή του πολιτισμού και της ταυτότητας. Παρουσιάζεται μια σε βάθος ανάλυση της σχέσης πολιτισμού και επικοινωνίας μαζί με μια κριτική εξέταση διαφόρων μοντέλων επικοινωνίας. Τέλος, εξετάζουμε την επιρροή του πολιτισμού στις αντιλήψεις των ανθρώπων για τον εαυτό τους και τους άλλους καθώς και τους τρόπους με τους οποίους η αντίληψη επηρεάζει την επικοινωνία.

Διδάσκοντες: Νικόλαος Γογωνάς

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

Το μάθημα έχει σκοπό να εξοικειώσει τους/τις φοιτητές/φοιτήτριες με τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις (κλασική κοινωνιολογική θεωρία, στρουκτουραλισμός, βρετανικές πολιτισμικές σπουδές, κ.ά.) που αφορούν τη μελέτη παλαιότερων και σύγχρονων πολιτισμικών φαινομένων Μέσα από την αναλυτική παρουσίαση διαφορετικών θεωριών και την ανάλυση παραδειγμάτων από διαφορετικά συγκείμενα και θεματικές, εξετάζεται παράλληλα ο τρόπος που οι έννοιες του πολιτισμού και της λαϊκής κουλτούρας ενσωματώνουν θέσεις και προσλήψεις για την εξουσία, το φύλο, τη φυλή και την τάξη.

Διδάσκοντες: Ειρήνη Σηφάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

Με αφετηρία την κατηγορία της «παγκόσμιας λογοτεχνίας» και τις ποικίλες εννοιολογήσεις και διαδρομές της στο χρόνο, στο μάθημα παρουσιάζονται τα κύρια αισθητικά ρεύματα και κινήματα που εμφανίστηκαν στο σύγχρονο κόσμο, από τον 17ο έως τον 20ό αιώνα: μπαρόκ, κλασικισμός, ρομαντισμός, ρεαλισμός και νατουραλισμός, παρνασσισμός και συμβολισμός, μοντερνισμός και πρωτοπορίες, μεταμοντερνισμός. Εξετάζεται το θεωρητικό πλαίσιο των ρευμάτων, οι ιστορικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επέτρεψαν την εμφάνισή τους, και παράλληλα μελετώνται αντιπροσωπευτικά έργα συγγραφέων του παγκόσμιου λογοτεχνικού κανόνα: Σαίξπηρ, Θερβάντες, Βολταίρος, Γκαίτε, Ουέρντσουερθ, Ουίτμαν, Ώστιν, Ντίκενς, Σταντάλ, Τσέχοφ, Καβάφης, Έλιοτ, Γουλφ, Τζόις, Μπόρχες, κ.ά.

Διδάσκοντες: Εμμανουέλα Κάντζια

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

Το μάθημα περιλαμβάνει την εισαγωγή στην Κλασική Φιλολογία, το θεωρητικό της υπόβαθρο, τη μεθοδολογία της, και τα επιμέρους λογοτεχνικά είδη, με βάση τις ιστορικές περιόδους (έπος , δράμα, λυρική ποίηση, ελληνιστικό μυθιστόρημα κτλ.). Πραγματεύεται τη διαμόρφωση μιας γενικής εικόνας της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας  από  την  ομηρική  εποχή  έως  και  την  ελληνιστική  εποχή,  και  περιλαμβάνει  την  ανάλυση  της προφορικής  παράδοσης  και  του  γραπτού  λόγου,  καθώς,  επίσης,  και  τα   λογοτεχνικά  είδη  και  τη  σημασία  τους. Ειδικότερα, στο μάθημα αναδεικνύονται οι εξής θεματικές περιοχές: Αρχαιογνωσία και αρχαιογνωστικές επιστήμες σήμερα· Κλασική φιλολογία: μεθοδολογία της Κλασικής φιλολογίας, θεωρία της φιλολογικής ερμηνείας, ιστορία των κειμένων, κριτική των κειμένων, ιστορία της Κλασικής φιλολογίας: α) Οι Αρχές. Ελληνιστικοί χρόνοι. Ελληνορωμαϊκοί χρόνοι. β) Μεσαίωνας. Αναγέννηση- Ανθρωπισμός : η «δεύτερη ζωή της αρχαιότητας» γ) Νεότεροι χρόνοι: η διαμάχη «αρχαίων και μοντέρνων» δ) Βιβλιογραφικά έργα. 

Επιπλέον, το μάθημα στοχεύει στη μελέτη αντιπροσωπευτικών συγγραφέων και έργων της αρχαϊκής, κλασικής και ελληνιστικής γραμματείας. Μέσω αυτών επιδιώκεται η εξοικείωση των φοιτητριών/τών με τη γλώσσα των κειμένων και την ποικιλία των ειδών της αρχαιοελληνικής γραμματείας (έπος, λυρική ποίηση, δράμα, φιλοσοφία, ρητορική, επίγραμμα, ελληνιστικό μυθιστόρημα), καθώς και με τους κεντρικούς μύθους, θέματα και μοτίβα που σφράγισαν την παγκόσμια λογοτεχνία. Μέσα από τη μελέτη της γραμματείας αναδεικνύονται, επίσης, οι ιστορικές μεταβάσεις από την αρχαϊκή εποχή ως την ύστερη αρχαιότητα

Διδάσκοντες: Παναγιώτης Κοντονάσιος

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ